Helâl kazanç temini için meşru olan her iş câizdir. Müslümanlar ticaret yapmayı ihmal etmemelidirler. Çünkü "rızkın onda dokuzu ticarettedir" buyurulmuştur.Ticaret yapan kardeşlerimiz bu meşguliyetin Kur'ân ve Sünnet'te beyan edilen ölçülerini asla dikkate almamazlık yapmamalıdırlar. Bu ölçülerden bir kısmını maddeler hâlinde arzedeyim.
1- Helâl kazanç temini için çalışmak ibâdettir. Yüce Rabb'imiz: "Namaz bittikten sonra, Allah'ın size bahşettiği nimetlerini aramak için yeryüzüne dağılın..." (Cum'a sûresi, Â: 10) buyurmuştur.
Peygamberimiz Efendimiz: "Geçimini helâl yollarla sağlamak, ibâdet dışında en mühim vazifedir." (Tergib, H. No: 3)
"Sabah namazını kıldıktan sonra, geçimini kazanıncaya kadar yatmayın..." (Mannan, İslâm Ekonomisi, sf: 275)

"Sabah uykusu rızkâ mânidir..." (Tergib, H.No: 3) buyurmaktadır.

2- İslâm'ın ilkelerine uygun ticaret ve ticari ortaklıklar meşrudur.
3- Ticarette kişi güvenilir ve dürüst olmalıdır.
4- Kesinlikle yalan söylememelidir. Çünkü Peygamberimiz Efendimiz:"Allah (cc) üç sınıfın yüzüne bakmayacaktır. Onlara çok acıklı bir azap vardır:

• Bunlar servetlerini gösteriş için harcayanlar.

• Yaptıkları iyiliği başa kakanlar.

• Malını yalan yemin ile satanlar." (İbni Mace, Ticaret: 30) buyurmuştur.

5- Ticarette ölçü ve tartıda titiz olmalıdır. Kur'ân-ı Kerim'de : ''Ölçü ve tartıda hile yapanların vay hallerine... Sakın hile yapmayın... Ahirette sorguya çekileceğinizi unutmayın..." (Mutaffifin S.Â: 1-7) buyurulmaktadır.

6- İyi niyet suistimal edilmemelidir. Alışveriş aktini yazmalıdır. Bakara Sûresi 283. âyet bu konuyla ilgilidir.

7- Haram olan şeylerin satışı yasak olduğu gibi harama sebep olacak şeylerin satışı da caiz değildir.

8- Alıcıya malı sınamak, ayıbını görmek fırsatı vermeyen satışlar yasaktır.

9- Haddi aşmamak kaydıyla ticarette rekabet câizdir. Tekelcilik ve ihtikâr kesinlikle yasaktır.

10- Geleceğe dönük satışlara izin yoktur. Efendimiz (s.a.v.):

"Yanında olmayan bir mal için pazarlık etme." (Tirmizi, Buyu: 19) buyurmuştur.

11- Devletler arası ticaret câizdir. Gümrük uygulaması İslâmidir. İlk gümrük muamelesi uygulaması Hz. Ömer zamanında uygulanmıştır.

12- Ticaret mallarının zekâtını vermek farzdır. Bu görevi ihmal etmek malın yok olmasına sebep olur.

13- Üreticinin mahsulünü, üretimin yapıldığı memleketteki satış fiyatının çok altında bir fiyatla başka memleketlerde satmak İslâm'da çirkin görülmüştür. Çünkü bu tekeli sağlayan bir harekettir.Fiyat düşmesini önlemek için üretilen malların bir kısmını yok etmek de insani olmayan başka bir yöndür. Bu hareket İslam'a aykırıdır. İslâm, israfı çirkin görür.

14- Faiz kesinlikle yasaktır.İslâm'da ticaret ve alış-veriş, ahlâki ve mânevi değerlerle iç içedir. Bu değerler bugün bir kenara itilmiş, ticaret sahasından kovulmuştur.İslâm devleti, fakir halkı sıkıntıya sokan ve ihtiyaçlarını kötüye kullanma yollarını arayan her türlü uygulamaya yasak koymuştur.

Mevlüt Özcan